درباره دیوار چین چه می دانیم؟

دیوار بزرگ چین، یکی از شگفتی‌های تاریخی جهان و نمادی از اراده، قدرت و مهندسی درخشان بشر است. این دیوار عظیم که همچون ماری سنگی به طول هزاران کیلومتر در دل کوه‌ها و دشت‌های شمالی چین امتداد یافته، تنها یک سازه دفاعی نیست؛ بلکه روایت‌گر قرن‌ها تاریخ، فرهنگ و نبرد است. در این مقاله، نگاهی دقیق‌تر به تاریخچه، معماری، کارکردها و جاذبه‌های امروزی بزرگترین دیوار جهان یعنی دیوار چین خواهیم داشت.

تاریخچه ساخت دیوار چین

شاید برای شما هم این سوال پیش آمده باشد که دیوار چین توسط چه کسانی ساخته شد؟ ساخت دیوار بزرگ چین به دوران حکومت نخستین امپراتور چین، چین شی هوانگ از سلسله چین (Qin) در قرن سوم پیش از میلاد برمی‌گردد. هدف اصلی از ساخت این دیوار در آن زمان، دفاع از قلمرو امپراتوری در برابر حملات اقوام شمالی، به‌خصوص عشایر هون بود. چین شی هوانگ پس از یکپارچه‌سازی چین، دستور داد تا بخش‌هایی از دیوارهای منطقه‌ای که توسط ایالت‌های مختلف ساخته شده بود، به هم متصل شده و به شکل یک دیوار دفاعی یکپارچه گسترش بیابد.

در دوره‌های بعدی، مخصوصا در زمان سلسله هان (Han)، این دیوار توسعه بیشتری یافت. امپراتورهای هان با افزودن برج‌های نگهبانی، گذرگاه‌ها و دژها، دیوار را مستحکم‌تر کرده و آن را به ابزاری کارآمد برای کنترل مرزها و تجارت در مسیر جاده ابریشم تبدیل کردند.

اما بزرگ‌ترین و مشهورترین توسعه دیوار چین، در سلسله مینگ (Ming) در قرون 14 تا 17 میلادی صورت گرفت. پس از حملات متعدد اقوام مغول و آشوب‌های مرزی، امپراتوران مینگ تصمیم گرفتند تا دیوار چین را بازسازی و تقویت کنند. در این دوران، بسیاری از بخش‌های سنگی و آجری ساخته شد. این‌ها همان بخش‌هایی است که امروزه بازدیدکنندگان تور چین می‌بینند. مهندسی پیشرفته، مصالح بادوام و ساختار مستحکم این دوره باعث شد تا دیوار مینگ، ماندگارترین بخش از دیوار چین لقب بگیرد.

دیوار چین

هدف از ساخت دیوار چین چه بود؟

اما اصلا دیوار چین برای چه ساخته شد؟ همان‌طور که اشاره کردیم، هدف اصلی از ساخت دیوار بزرگ چین، دفاع نظامی و حفاظت از مرزهای امپراتوری در برابر تهاجم اقوام شمالی، مانند اقوام عشایری مانند هون‌ها، شیان‌بی‌ها و مغول‌ها بود. این اقوام چابک‌سوار و جنگاور، بارها به سرزمین‌های شمالی چین حمله کرده و موجب ناامنی و بی‌ثباتی در مناطق مرزی شده بودند.

علاوه بر کارکرد نظامی، این دیوار نقش مهمی در نظارت بر رفت‌ و آمدها، کنترل مسیرهای بازرگانی و جلوگیری از قاچاق و مهاجرت غیرمجاز ایفا می‌کرد. 

ویژگی های معماری دیوار چین

دیوار چین به انگلیسی Great Wall of China نه‌تنها از نظر تاریخی، بلکه از منظر معماری نیز یکی از برجسته‌ترین سازه‌های بشری است. این دیوار با عبور از مناطق جغرافیایی متنوع، از کوهستان‌ها و دره‌ها گرفته تا دشت‌ها و بیابان‌ها، با شرایط طبیعی مختلفی مواجه بوده و به همین دلیل، در طراحی و ساخت آن نوآوری‌ها و راه‌حل‌های خاصی به کار گرفته شده است.

طول و ارتفاع دیوار چین

طول کلی دیوار چین با احتساب شاخه‌ها و دیوارهای فرعی، حدود 21 هزار و 196 کیلومتر برآورد شده است. عرض و ارتفاع دیوار چین در بخش‌های مختلف بین 6 تا 7 متر متغیر بوده و در برخی از نقاط به بیش از 10 متر می‌رسد.

پهنای دیوار نیز حدود 4 تا 5 متر است، به شکلی که امکان عبور همزمان چند سرباز و حتی اسب‌سواران از روی آن وجود داشته باشد.

مصالح ساختمانی به کار رفته در دیوار چین

مصالح ساختمانی مورد استفاده در دیوار چین، بستگی به موقعیت جغرافیایی هر بخش از دیوار داشته است. در بخش‌های کوهستانی دیوار چین از سنگ‌های محلی استفاده شده، در مناطق دشتی و بیابانی از خشت، خاک کوبیده و گل فشرده بهره گرفته‌اند و در دوره سلسله مینگ، بیشتر از آجر، سنگ تراش‌خورده و ملات آهکی در ساخت دیوار چین استفاده شد که باعث ماندگاری بیشتر بخش‌های امروزی دیوار شده است.

مناطق جغرافیایی درگیر در دیوار چین

دیوار چین با توجه به وسعت آن از استان‌های مختلفی در چین عبور می‌کند؛ از جمله این استان‌ها هه‌بئی (Hebei)، پکن (Beijing)، شاآنشی (Shaanxi)، نینگ‌شیا (Ningxia) و گانسو (Gansu) هستند. این گستردگی باعث شده که دیوار در هر منطقه با طبیعت متفاوتی مواجه شود و سبک ساخت متناسب با آن تغییر بیابد.

دیوار چین

برج های مراقبت، دروازه ها و استحکامات دیوار چین

در طول دیوار چین، برج‌های مراقبت یا برجک‌هایی با فواصل منظم ساخته شده‌اند که در گذشته وظیفه دیده‌بانی، انتقال پیام با دود یا آتش و پناه دادن به سربازان را بر عهده داشتند. این برج‌ها دو یا سه طبقه بودند و با دید وسیع، تحرکات دشمنان را از فاصله دور تشخیص می‌دادند.

دروازه‌ها نیز نقش حیاتی در تردد و مدیریت عبور و مرور در نقاط کلیدی دیوار داشتند. برخی از این دروازه‌های دیوار چین به پایگاه‌های نظامی یا پست‌های تجاری متصل بودند و با استحکامات بیشتری حفاظت می‌شدند. 

چالش های ساخت دیوار چین در کوه ها و صحراها

یکی از شگفت‌انگیزترین جنبه‌های ساخت دیوار چین، اجرای پروژه‌ای با این عظمت در مناطق صعب‌العبور بود. در کوهستان‌ها، کارگران مجبور بودند مصالح سنگین را با دست یا حیوانات باربر بالا ببرند و دیوار را بر لبه پرتگاه‌ها بسازند. در این مناطق، گاهی دیوار همچون رشته‌کوهی انسان‌ساخت، با شیب تند و پیچ‌درپیچ بالا رفته است.

در مقابل، در بیابان‌ها و دشت‌های خشک مانند بیابان گبی (Gobi Desert)، مشکل کمبود آب، گرمای شدید و نبود مصالح مناسب وجود داشت. در این مناطق از ترکیب خاک، کاه، ماسه و گل کوبیده استفاده می‌شد. همچنین در مناطق شنی تلاش می‌شد تا دیوار با پایه‌هایی عریض‌تر ساخته شود تا مقاومت بیشتری در برابر فرسایش باد و شن داشته باشد.

دیوار چین در افسانه ها و فرهنگ مردم چین

در طول قرن‌ها، این دیوار برای مردم چین به نمادی از استقامت، وحدت ملی و فداکاری بدل شده است و بازتاب عجایب دیوار چین را می‌توان در ادبیات، هنر و حتی باورهای عامیانه مردم چین مشاهده کرد.

یکی از مشهورترین افسانه‌های مرتبط با دیوار چین، داستان منگ جیانگ نو (Meng Jiang Nü) است؛ زنی که شوهرش را برای ساخت دیوار به بیگاری برده بودند. او پس از مدت‌ها بی‌خبری، به جست‌وجوی همسرش می‌رود و وقتی به دیوار می‌رسد، متوجه می‌شود که همسرش در جریان ساخت آن جان باخته است. گریه‌های جان‌سوز او چنان دردناک است که بخشی از دیوار فرو می‌ریزد و استخوان‌های همسرش نمایان می‌شود.

این داستان به یکی از نمادهای همدردی و اعتراض در برابر ظلم در فرهنگ چینی تبدیل شده است.

دیوار بزرگ چین

دیوار چین؛ نماد مقاومت، وحدت یا قدرت؟

دیوار بزرگ چین در نگاه بسیاری از مردم، فراتر از یک سازه تاریخی یا دفاعی است. این دیوار، نماد زنده‌ای از مقاومت در برابر تهدیدات، وحدت ملی و قدرت حکومتی در فرهنگ چینی محسوب می‌شود. ساخت چنین پروژه عظیمی که قرن‌ها طول کشید و هزاران نفر در آن مشارکت داشتند، نمایانگر اراده‌ای بزرگ برای بقا، انسجام و امنیت کشور بوده است.

میراث جهانی دیوار چین

دیوار بزرگ چین نه‌تنها میراثی ملی برای مردم چین، بلکه گنجینه‌ای ارزشمند برای تمام بشریت است. اهمیت تاریخی، فرهنگی و معماری این بنای عظیم موجب شد که در سال 1987 میلادی، نام دیوار چین به‌عنوان یکی از برجسته‌ترین آثار تمدن بشری در فهرست میراث جهانی یونسکو ثبت شود. این ثبت، به معنی به رسمیت شناختن جایگاه دیوار به‌عنوان میراثی جهانی و لزوم حفاظت و نگهداری بین‌المللی از آن است.

بخش های معروف دیوار چین به عنوان جاذبه گردشگری

خوب است بدانید که برخلاف تصور بسیاری از افراد حاضر در تور ترکیبی چین، دیوار چین در پکن نیست و نزدیک‌ترین فاصله دیوار چین تا پکن حدود 70 کیلومتر است.

امروزه دیوار بزرگ چین به عنوان یکی از محبوب‌ترین جاذبه‌های گردشگری جهان به شمار می‌رود و هر سال میلیون‌ها گردشگر داخلی و خارجی برای بازدید از آن راهی مناطق مختلف این بنای تاریخی می‌شوند.

در ادامه، معروف‌ترین بخش‌های دیوار چین برای بازدید را به شما معرفی می‌کنیم.

بادالینگ

بادالینگ (Badaling) مشهورترین و پربازدیدترین بخش دیوار چین پکن است که در فاصله حدود 70 کیلومتری شمال پکن قرار دارد. این منطقه به خوبی بازسازی شده و مسیرهای پیاده‌روی، تله‌کابین و امکانات رفاهی متعددی برای گردشگران دارد. به خاطر دسترسی آسان و امنیت بالا، بادالینگ برای خانواده‌ها و تورهای گروهی بسیار مناسب است.

دیوار چین پکن

موتیانیو

موتیانیو (Mutianyu) در مقایسه با بادالینگ خلوت‌تر و آرام‌تر است و در عین حال، چشم‌اندازهای طبیعی بکر و بخش‌های تاریخی‌تر دیوار را در خود جای داده است. این بخش نیز در نزدیکی پکن واقع شده و امکاناتی نظیر تله‌کابین، مسیرهای بالا و پایین رفتن و دید فوق‌العاده‌ای از کوهستان‌های سرسبز اطراف دارد. 

جین شانلینگ 

جین شانلینگ (Jinshanling) یکی از بخش های زیبا و ماجراجویانه دیوار چین است که حدود 130 کیلومتر با پکن فاصله دارد. این منطقه از بخش‌های مرمت شده و دست‌نخورده دیوار تشکیل شده و برای کوهنوردان، عکاسان و علاقه‌مندان به طبیعت گزینه‌ای عالی است. 

تجربه بازدید از دیوار چین و بهترین زمان سفر

بازدید از دیوار بزرگ چین، یکی از تجربه‌هایی است که تا سال‌ها در ذهن باقی می‌ماند. قدم زدن بر روی سنگ‌فرش‌هایی که روزگاری سربازان امپراتوری چین از آن‌ها عبور می‌کردند، تماشای چشم‌اندازهای کوهستانی بی‌پایان و ایستادن بر فراز برج‌های نگهبانی، حسی شگفت‌انگیز از تماس مستقیم با تاریخ را به بازدیدکنندگان منتقل می‌کند. 

بهترین زمان بازدید از دیوار چین، دو فصل بهار و پاییز است که هوا معتدل، مناظر چشم‌نواز و ازدحام کمتر است. تابستان بسیار گرم و شلوغ و زمستان سرد و لغزنده، اما خلوت و دیدنی است.

دیوار چین در پاییز

نکات بازدید از دیوار چین برای گردشگران

برای لذت بردن کامل از تجربه بازدید از دیوار چین، بهتر است با آمادگی مناسب سفر کنید. مسیرهای طولانی، پله‌های زیاد و تغییرات آب‌ و هوایی می‌توانند چالش‌برانگیز باشند. با این حال، با رعایت چند نکته ساده، سفر شما راحت‌تر و ایمن‌تر خواهد بود.

این نکات عبارتند از:

• از کفش‌های راحت و مخصوص پیاده‌روی استفاده کنید، چون مسیرها سنگی و شیب‌دار هستند.

• لباس سبک و چندلایه بپوشید تا در برابر تغییرات دمایی، به ویژه در فصل‌های بهار و پاییز، آماده باشید.

• بطری آب، کلاه آفتاب‌گیر، عینک آفتابی و کرم ضد آفتاب به همراه داشته باشید.

• اگر قصد بازدید از مناطق کمتر مرمت شده را دارید، حتما با راهنمای حرفه‌ای یا تورهای محلی سفر کنید.

• در ایستگاه‌های رسمی توقف کنید و از نقشه‌ها و تابلوهای راهنما استفاده کنید تا مسیر خود را گم نکنید.

• اگر به زبان چینی مسلط نیستید، اپلیکیشن‌های ترجمه یا تورهای انگلیسی‌زبان بسیار مفید هستند.

حقایقی درباره دیوار چین

بسیاری می‌پرسند که آیا این دیوار عظیم را می‌توان از فضا با چشم غیرمسلح دید یا نه؟ پاسخ منفی است. برخلاف باور رایج، دیوار چین از ایستگاه فضایی بین‌المللی با چشم انسان قابل مشاهده نیست و این موضوع بارها توسط فضانوردان و منابع رسمی مانند ناسا تایید شده است.

یکی دیگر از سوءتفاهم‌های رایج این است که دیوار چین یک مسیر یکپارچه و ممتد است. اما در واقع، این سازه عظیم از مجموعه‌ای از دیوارها، برج‌ها، دژها و مسیرهای گوناگون تشکیل شده که در دوره‌های مختلف تاریخی ساخته یا بازسازی شده‌اند و همیشه پیوسته نبوده‌اند.

دانستن این نکته خالی از لطف نیست که طول کلی دیوار (با احتساب همه شاخه‌ها) به بیش از 21 هزار کیلومتر می‌رسد؛ عددی حیرت‌انگیز که تقریبا معادل نصف محیط کره زمین است.

جالب است بدانید که پایان دیوار چین در غرب این کشور و در شهر جیایوگوان (Jiayuguan) واقع در استان گانسو قرار دارد. این نقطه را با نام «آخرین گذرگاه زیر آسمان» می‌شناسند؛ جایی که دیوار به پایان رسیده و به بیابان‌های غربی چین متصل می‌شود.

پایان دیوار چین

دیوار بزرگ چین، یک یادگار با عظمت 

همان‌طور که در این مطلب متوجه شدیم، دیوار چین فقط یک بنای تاریخی نیست؛ بلکه نمادی زنده از پایداری، هوشمندی و هویت ملی مردمی است که در برابر تهدیدهای بیرونی، به جای فرار، ایستادگی را انتخاب کردند.

امروزه دیوار چین با وجود گذر زمان و فرسایش طبیعت، همچنان باشکوه و استوار ایستاده است و به عنوان یک میراث جهانی، مقصد گردشگری و الهام برای آینده محسوب می‌شود. برای بازدید از این بنای عظیم و صدها آثار تاریخی و باستانی دیگر، می‌توانید از تور چین آژانس گردشگری همنواز استفاده کنید تا بدون دغدغه و چالش، سفری راحت و به‌یادماندنی را برای خود رقم بزنید.