راهنمای جامع ارز مسافرتی؛ از ثبت نام تا دریافت آن

سفر یکی از جذابیت‌های زندگی است؛ اما برای داشتن یک سفر بی‌دغدغه و لذت‌بخش، برنامه‌ریزی دقیق مالی اهمیت ویژه‌ای دارد. در این میان، ارز مسافرتی نقشی کلیدی ایفا می‌کند و می‌تواند تاثیر بسزایی در کیفیت و آرامش خاطر شما در طول سفر داشته باشد. در این مقاله با جنبه‌های مختلف ارز مسافرتی آشنا می‌شویم و از نحوه ثبت‌نام و میزان مجاز آن گرفته تا روش دریافت در فرودگاه را بررسی می‌کنیم. پس اگر قصد سفر خارجی دارید، از شما دعوت می‌کنیم با این مطلب همراه باشید.

ارز مسافرتی چیست؟

ارز مسافرتی یک کمک‌هزینه ارزی است که بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران به منظور تسهیل سفرهای خارجی، با نرخی پایین‌تر از ارز بازار آزاد (نرخ مبادله‌ای) به مسافران تور خارجی اختصاص می‌دهد.

این ارز فقط یک‌بار در سال و با سقف مشخص به هر فرد تعلق می‌گیرد و هدف از ارائه آن، کاهش هزینه‌های سفر و حمایت از شهروندان ایرانی در سفرهای ضروری و تفریحی به خارج از کشور است.

ارز مسافرتی

قیمت ارز مسافرتی 1404 چقدر است؟

قیمت ارز مسافرتی ثابت نیست و به صورت روزانه توسط بانک مرکزی تعیین می‌شود. با این حال، این نرخ معمولا با اختلاف چند هزار تومانی نسبت به نرخ بازار آزاد عرضه می‌شود.

به عنوان مثال، در تاریخ 18 خرداد 1404، قیمت هر دلار مسافرتی 71.113 تومان و هر یورو مسافرتی 81.021 تومان اعلام شد. این نرخ‌ها از طریق سایت بانک مرکزی و صرافی‌های عامل قابل استعلام هستند. در مجموع، به شما توصیه می‌کنیم که با توجه به نوسانات بازار، برای اطلاع دقیق از قیمت روز ارزهای مسافرتی به مراجع رسمی مراجعه کنید.

ارز مسافرتی سفرهای زمینی، ریلی و دریایی

میزان ارز مسافرتی سال 1404 برای سفرهای زمینی، ریلی و دریایی (اعم از کشورهای با ویزا یا بدون ویزا) 300 یورو یا معادل دلاری آن تعیین شده است.

این مبلغ به صورت یک بار در سال به هر فرد بالای 18 سال که دارای گذرنامه و بلیط معتبر سفر خارجی از طریق این مسیرها باشد، تعلق می‌گیرد. 

مقدار ارز مسافرتی برای سفرهای هوایی

مقدار ارز مسافرتی برای سفرهای هوایی متفاوت است و به کشور مقصد بستگی دارد. برای سفرهای هوایی به کشورهای نیازمند ویزا، سقف ارز مسافرتی 500 یورو (یا معادل دلاری آن) تعیین شده است.

در مقابل، برای سفرهای هوایی به کشورهایی که نیاز به ویزا ندارند، این میزان به 300 یورو (یا معادل دلاری آن) کاهش می‌یابد. این سهمیه به صورت یک بار در سال به هر فرد بالای 18 سال که دارای گذرنامه معتبر و بلیط هواپیما به کشور مقصد باشد، تعلق می‌گیرد.

ارز مسافرتی

چگونه برای دریافت ارز مسافرتی ثبت نام کنیم؟

نحوه دریافت ارز مسافرتی دو روش اصلی دارد: روش آنلاین از طریق اپلیکیشن «بله» (متعلق به بانک ملی) و روش حضوری با مراجعه به شعب ارزی بانک‌های عامل. در هر دو روش، دریافت فیزیکی ارز در باجه‌های تعیین شده در فرودگاه‌ها (پس از گیت خروج و مهر شدن گذرنامه) انجام می‌شود.

برای ثبت نام دریافت ارز مسافرتی، کافی است پس از نصب اپلیکیشن بله و ورود به آن، به بخش «خدمات بانکی» و سپس «ارز مسافرتی» بروید. در این قسمت باید اطلاعات هویتی (شامل مشخصات گذرنامه و کد ملی)، اطلاعات سفر (شامل شماره بلیط، تاریخ پرواز و نام فرودگاه) را وارد کرده و نوع و میزان ارز درخواستی خود را مشخص کنید.

در نهایت، مبلغ ریالی معادل ارز را به صورت آنلاین پرداخت کرده و یک شناسه فروش دریافت می‌کنید که برای دریافت ارز در فرودگاه لازم است. 

همچنین می‌توانید با به همراه داشتن مدارک لازم، به یکی از شعب ارزی بانک‌های عامل (مانند بانک ملی، ملت یا سامان) مراجعه کنید. پس از ارائه مدارک و تکمیل فرم‌های مربوطه، حواله ارزی شما صادر می‌شود. در این مرحله مبلغ معادل ریالی ارز را پرداخت کرده و رسید دریافت می‌کنید. سپس باید با این رسید و سایر مدارک به باجه‌های ارزی بانک در فرودگاه مراجعه کرده و ارز خود را تحویل بگیرید.

توجه داشته باشید که زمان ثبت‌نام و پرداخت باید حداقل 1 تا 2 روز پیش از پرواز انجام شود تا حواله ثبت و آماده تحویل شود.

مدارک مورد نیاز برای ثبت نام ارز مسافرتی

برای دریافت ارز مسافرتی، نیاز به ارائه مدارک زیر دارید:

• اصل و کپی کارت ملی متقاضی

• اصل و کپی گذرنامه معتبر با حداقل 6 ماه اعتبار

• اصل و کپی بلیط هواپیما (یا سایر وسایل نقلیه زمینی، ریلی، دریایی) با مهر آژانس هواپیمایی یا کد رهگیری (در صورت خرید اینترنتی)

• رسید واریز عوارض خروج از کشور

• ویزای کشور مقصد (در صورت نیاز به ویزا)

• فرم تکمیل شده درخواست ارز (در صورت مراجعه حضوری به بانک)

• اطلاعات حساب بانکی معتبر برای پرداخت مبلغ ریالی ارز

• سیم‌کارت فعال به نام متقاضی

ارز مسافرتی

ارز مسافرتی را از کجا بگیریم؟ 

همان‌طور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم، برای دریافت ارز مسافرتی می‌توانید از طریق بانک‌های عامل که مجوز فروش این نوع ارز را دارند و همچنین اپلیکیشن‌های بانکی اقدام کنید.

در نهایت، تحویل فیزیکی ارز در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) انجام می‌شود.

دریافت ارز مسافرتی در بانک

در حال حاضر، چندین بانک در ایران مسئول فروش ارز مسافرتی هستند. شما می‌توانید به شعب ارزی این بانک‌ها مراجعه کرده و با ارائه مدارک لازم، درخواست خود را ثبت کنید. این بانک‌ها شامل بانک ملی، بانک ملت، بانک سامان، بانک پارسیان و بانک پاسارگاد هستند. هر یک از این بانک‌ها، خدمات مربوط به ارز مسافرتی را در شعب منتخب خود ارائه می‌دهند.

دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه امام

دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه امام خمینی (ره) آخرین مرحله است. پس از تکمیل فرآیند ثبت‌نام و پرداخت (چه از طریق بانک و چه از طریق اپلیکیشن بله)، شما باید در روز پرواز و پس از عبور از گیت‌های بازرسی و کنترل گذرنامه در فرودگاه امام خمینی (ره)، به باجه‌های ارزی بانک‌های عامل مراجعه کنید.

با ارائه اصل گذرنامه، بلیط پرواز و شناسه فروش (در صورت ثبت‌نام آنلاین) یا رسید بانکی (در صورت ثبت‌نام حضوری)، ارز مسافرتی خود را به صورت اسکناس دریافت خواهید کرد. توجه داشته باشید که این فرآیند در ساعات مشخصی از شبانه‌روز انجام می‌شود و بهتر است قبل از پرواز، از زمان‌بندی دقیق باجه‌ها اطلاع پیدا کنید.

دریافت ارز مسافرتی در فرودگاه امام خمینی

سامانه خرید آنلاین ارز مسافرتی در بله

راحت‌ترین روش جهت دریافت ارز مسافرتی، استفاده از اپلیکیشن «بله» است. این اپلیکیشن به عنوان یک سامانه خرید آنلاین ارز مسافرتی عمل می‌کند.

مراحل ثبت‌نام و دریافت ارز مسافرتی از طریق اپلیکیشن بله را در بخش‌های قبلی همین مطلب توضیح دادیم.

قوانین و شرایط دریافت ارز مسافرتی

دریافت ارز مسافرتی در ایران، تابع قوانین و شرایط مشخصی است که توسط بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران تعیین می‌شود تا توزیعی عادلانه و هدفمند صورت بگیرد.

در بخش بعدی، این جزییات و قوانین را بررسی می‌کنیم:

• ارز مسافرتی به چه کسانی تعلق میگیرد؟: ارز مسافرتی به کلیه اتباع ایرانی بالای 18 سال که قصد سفر خارجی دارند و دارای گذرنامه معتبر هستند، تعلق می‌گیرد.

• سهمیه دریافت ارز مسافرتی جدید: هر متقاضی تنها یک بار در سال شمسی (از ابتدای فروردین تا پایان اسفند) می‌تواند از سهمیه ارز مسافرتی استفاده کند..

• تاثیر مقصد و مسیر سفر در دریافت ارز: ارز مسافرتی قیمت آن بر اساس مقصد و نوع مسیر سفر (هوایی، زمینی، ریلی یا دریایی) متفاوت است. برای سفرهای هوایی به کشورهای نیازمند ویزا 500 یورو (یا معادل دلاری آن) و برای سفرهای هوایی به کشورهای بدون ویزا و کلیه سفرهای زمینی، ریلی و دریایی 300 یورو (یا معادل دلاری آن) سقف تعیین شده است. 

• زمان درخواست ارز مسافرتی: توصیه می‌کنیم که درخواست ارز مسافرتی را حداقل 7 روز قبل از تاریخ پرواز/سفر انجام بدهید. اگرچه در روش‌های آنلاین مانند اپلیکیشن بله، امکان درخواست در زمان نزدیک‌تر به سفر نیز وجود دارد.

• نحوه پرداخت و دریافت ارز مسافرتی: مبلغ ریالی ارز، باید به نرخ روز مبادله‌ای بانک مرکزی پرداخت شود. دریافت فیزیکی ارز تنها در باجه‌های ارزی بانک‌های عامل در فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) و پس از گیت‌های بازرسی و مهر شدن گذرنامه (خروج از کشور) امکان‌پذیر است.

ارز مسافرتی به چه کسانی تعلق نمی گیرد؟

بر اساس قوانین و مقررات سال 1404 ایران، ارز مسافرتی به کودکان زیر 18 سال، افرادی که در همان سال شمسی یک بار ارز مسافرتی دریافت کرده‌اند، دارندگان کارت بازرگانی فعال و افراد دارای تابعیت غیر ایرانی تعلق نمی‌گیرد.

همچنین در صورتی که فرد فاقد مدارک لازم مانند گذرنامه معتبر، بلیط یا ویزای مورد نیاز باشد، یا در هنگام مراجعه به فرودگاه نتواند هویت خود را تایید کند، از دریافت ارز محروم خواهد شد.

ارز مسافرتی را چند بار در سال می توان دریافت کرد؟

طبق آخرین قانون مصوب، هر فرد واجد شرایط می‌تواند تنها یک بار در سال شمسی از سهمیه ارز مسافرتی استفاده کند. این قانون به منظور توزیع عادلانه و جلوگیری از سوءاستفاده از سهمیه ارزی دولتی وضع شده و دریافت مجدد آن در همان سال، حتی در صورت سفرهای متعدد، امکان‌پذیر نیست.

ارز مسافرتی

از کدام فرودگاه ها می توانیم ارز مسافرتی دریافت کنیم؟

فرودگاه امام خمینی اصلی‌ترین و پرترافیک‌ترین مرکز دریافت ارز مسافرتی برای پروازهای بین‌المللی از ایران است. باجه‌های بانک‌های عامل پس از گیت‌های بازرسی و مهر شدن گذرنامه در این فرودگاه مستقر هستند.

امکان دریافت ارز مسافرتی از سایر فرودگاه‌های داخلی که پروازهای خارجی نیز دارند (مانند فرودگاه شهید دستغیب شیراز یا فرودگاه شهید هاشمی‌نژاد مشهد) وجود دارد، اما حجم و گستردگی ارائه ارز مسافرتی در این فرودگاه‌ها کمتر از فرودگاه امام خمینی است و ممکن است در برخی روزها یا ساعات خاص، باجه ارزی فعال نباشد یا محدودیت در ارائه داشته باشد.

ارز مسافرتی زیارتی چیست؟

برای تسهیل در سفرهای زیارتی، دولت ایران سهمیه ویژه‌ای را تحت عنوان ارز زیارتی برای زائران عتبات عالیات (کربلا، نجف) و حج تمتع در نظر گرفته است. این ارز با نرخ مرکز مبادله ارز و طلای ایران عرضه می‌شود که پایین‌تر از نرخ بازار آزاد است.

ارز زیارتی کربلا و اربعین

در ایام اربعین، به هر زائر 200 هزار دینار عراق با نرخ مرکز مبادله اختصاص پیدا می‌کند. این ارز به زائرانی تعلق می‌گیرد که حداقل 5 سال سن داشته و در سامانه سماح ثبت‌نام کرده باشند. داشتن گذرنامه معتبر یا برگه تردد اربعین و کارت ملی (برای افراد بالای 15 سال) یا شناسنامه (برای افراد 5 تا 15 سال) الزامی است. همچنین افراد متقاضی بالای 18 سال نیاز به داشتن سیمکارت به نام خود دارند. این ارز جدا از سهمیه ارز مسافرتی سالانه است و امکان دریافت هر دو وجود دارد.

ارز مسافرتی کربلا زمینی (در ایام غیر اربعین) برای سفرهای هوایی 500 دلار (یا معادل دلاری دینار عراق) و برای سفرهای زمینی (در صورت تصویب و اعلام سازمان حج و زیارت) 200 دلار یا معادل آن به دینار عراق تعیین شده است.

ارز زیارتی حج تمتع

ارز زیارتی حج تمتع به کلیه زائران حج تمتع که نامشان در سامانه سازمان حج و زیارت ثبت شده باشد، تعلق می‌گیرد. مدارک لازم شامل گذرنامه معتبر، کارت ملی، واریز هزینه سفر حج و ثبت‌نام در کاروان‌های مجاز است. 

مبلغ اختصاص پیدا کرده برای هر زائر حج تمتع معادل 500 یورو (یا معادل دلاری آن) اعلام شده است. این مبلغ به نرخ مرکز مبادله ارز و طلای ایران محاسبه می‌شود.

واحد پول عراق

دریافت ارز مسافرتی و سفر با تورهای همنواز

همان‌طور که در این راهنما به طور کامل بررسی کردیم، ارز مسافرتی ابزاری کلیدی برای مدیریت مالی هوشمندانه در سفرهای خارجی است. با اطلاع از قوانین، شرایط، میزان و نحوه دریافت این ارز در سال 1404 می‌توانید با خیالی آسوده‌تر و برنامه‌ریزی دقیق‌تر، هزینه‌های سفر خود را مدیریت کنید.